Tai Chi: specifieke gezondheidsvoordelen voor diabetici met diabetes type 2

Tai Chi Chuan (Tai Chi) is een traditionele Chinese bewegingsleer met positieve effecten op lichaam en geest.
De intensiteit van Tai Chi is laag tot gemiddeld: dit hangt af van de trainingsstijl, houding en duur. Door de lage intensiteit is Tai Chi langer vol te houden en is tevens zeer geschikt voor ouderen.

Uit onderzoek is gebleken dat de beoefening van Tai Chi een positief effect heeft op de aërobe capaciteit, spierkracht en evenwicht en dat het frequent beoefenen van Tai Chi de kans op hart- en vaatziekten verlaagt.

In dit artikel bespreken we specifiek de gezondheidsvoordelen van Tai Chi voor diabetici met type 2 diabetes.

Dagelijkse beweging geadviseerd bij prediabetes en diabetes type 2

Uit onderzoek blijkt dat regelmatige lichaamsbeweging een belangrijke rol speelt in de preventie- en behandeling van diabetes.

Regelmatig bewegen zorgt bij prediabetes en diabetes type 2 patiënten voor:

• een verbeterde glucosetolerantie
• verhoogde gevoeligheid voor insuline
• vermindering van geglyceerd hemoglobine (hoge niveaus van geglyceerd hemoglobine zijn een indicator van verhoogde bloedglucosewaarden gedurende de voorgaande maanden)

In 1986 is er onderzoek gedaan naar het effect van aanpassingen in de levensstijl (gezond voedingspatroon en regelmatig bewegen) onder 577 patiënten met verminderde glucosetolerantie (IGT), een voorstadium van diabetes. Patiënten werden 6 jaar lang actief begeleid. Uit de follow-up 20 jaar later bleek dat een gezond voedingspatroon én regelmatig bewegen zorgden dat diabetes type 2 43% minder vaak voorkwam.

Uit ander onderzoek onder 3234 patiënten bleek dat een afname van minimaal 7% van het lichaamsgewicht door veranderingen in het eetpatroon en toename in lichaamsbeweging het aantal patiënten met diabetes verminderde met 58%. Uit dit onderzoek bleek tevens dat aanpassingen in de levensstijl effectiever waren in de preventie van diabetes dan behandeling met het medicijn metformine.

Gezondheidsvoordelen Tai Chi bij diabetes type 2

Naast het feit dat Tai Chi de voordelen van lichaamsbeweging met zich meebrengt, heeft het beoefenen van Tai Chi mogelijk nog meer gezondheidsvoordelen voor diabetici. Dit blijkt uit meerdere studies naar het effect van Tai Chi.

1. Verlagen bloedglucosewaarden

Uit een pilotstudie onder 12 patiënten met type 2 diabetes bleek dat een 8 weken durende Tai Chi programma de bloedglucosewaarden kan verlagen. Tevens waren het aantal- en de bindingscapaciteit van de insuline receptoren verhoogt.

2. Lager nuchter glucose, vermindering van geglyceerde serumeiwitten en hoger nuchtere insuline

Uit onderzoek onder 20 vrouwen met diabetes type 2 blijkt dat het dagelijks beoefenen van Tai Chi zorgt voor een lager nuchter glucose, vermindering van geglyceerde serumeiwitten en hogere nuchtere insuline.

De vrouwen werden willekeurig verdeeld in 2 onderzoeksgroepen: een Tai Chi groep en een controlegroep. De Tai Chi groep beoefende 5 dagen per week 1 uur Tai Chi per dag gedurende 14 weken. Dit onderzoek laat zien dat Tai Chi gebruikt kan worden om diabetes beter onder controle te krijgen.

3. Bij overgewicht en diabetes verbetering BMI, triglyceriden, HDL cholesterol

Onderzoek onder patiënten met overgewicht (BMI van 30-35) en diabetes type 2 laat zien dat het beoefenen van Tai Chi gedurende 12 weken zorgde voor een significante verbetering in de BMI, triglyceriden en HDL cholesterol. Daarnaast verminderden de hoeveelheden serum malondialdehyde en het C-reactief proteïne.

Triglyceriden

Triglyceriden (TG) zijn de vetvoorraad van het lichaam en bevinden zich in de bloedbaan en in de lever.
Ons lichaam haalt triglyceriden uit voeding en deze 'vetten' worden tevens aangemaakt door de lever. Het lichaam gebruikt TG voor energie, de aanmaak van cholesterol en reguleert met TG de productie van het vetweefsel.

Te hoge waarden TG zijn het gevolg van een verkeerde levensstijl (ongezond eten, weinig lichaamsbeweging, roken, overmatig gebruik van alcohol) en leiden o.a. tot overgewicht, hoge cholesterol waarden en een verhoogd risico op hart-en vaatziekten.

Ook diabetici hebben vaak te hoge waarden TG.

Serum malondialdehyde

Serum malondialdehyde is een indicator voor oxidatieve stress, een proces waardoor cellen, incl. DNA beschadigd raken. Oxidatieve stress is mede verantwoordelijk voor het verouderingsproces.

C-reactief proteïne (CRP)

Het C-reactief proteïne (CRP) wordt geproduceerd door de lever en afgegeven aan de bloedbaan. Na het ontstaan van een ontsteking neemt de hoeveelheid CRP in het lichaam binnen een paar uur toe. CRP wordt daarom gebruikt om de aanwezigheid van een ontsteking in het lichaam vast te stellen of om het effect van een medische behandeling op de ontsteking te volgen.

4. Verbetering gezondheid bij diabetici met perifere neuropathie

59 diabetici met perifere neuropathie namen deel aan een onderzoek naar het effect van Tai Chi op de glucosecontrole, balans, symptomen van neuropathie en de levenskwaliteit.

Perifere neuropathie

Bij perifere neuropathie is er sprake van aantasting van de gevoels- en bewegings-zenuwen. Perifere neuropathie kan leiden tot pijnklachten of spierzwakte, maar kan ook zonder klachten aanwezig zijn.

De patiënten werden verdeeld in een Tai Chi- en een controlegroep. De Tai Chi groep beoefende 2x per week 1 uur Tai Chi gedurende 12 weken. In vergelijking met de controlegroep toonden patiënten in de Tai Chi groep verbeteringen in glucosecontrole, balans, symptomen van de neuropathie en sommige aspecten van de levenskwaliteit.

5. Verbeteren levenskwaliteit diabetici

Een 12 weken durende Tai Chi programma kan mogelijk de levenskwaliteit van (pre)diabetici verbeteren. Dit blijkt uit een studie onder 41 patiënten met een verhoogd bloedglucose of diabetes.

De patiënten werden willekeurig verdeeld in een Tai Chi of een standaard-zorg groep. De Tai Chi groep beoefende 3 x per week, anderhalf uur per sessie, gedurende 12 weken Tai Chi. Voor en na de interventie vulden alle patiënten de SF-36 vragenlijst in.

SF-36

De SF-36 vragenlijst brengt de gezondheid van de patiënt in kaart. De patiënt vult deze vragenlijst zelf in.

De Tai Chi groep toonde een significante verbetering in het fysieke functioneren, vermindering van beperkingen in het dagelijks leven, pijnafname en meer vitaliteit.

Alhoewel de resultaten uit deze onderzoeken verdere bevestiging behoeven middels grootschaligere onderzoeken, zijn deze onderzoeken wel indicatief voor de gezondheidsbevordende werking van Tai Chi Chuan.

Tai Chi Chuan aan te bevelen voor diabetici

Het Diabetes Fonds adviseert voor zowel de preventie als de behandeling van diabetes type 2 dagelijkse lichaamsbeweging van minimaal een half uur tot een uur. Dit kan zowel op lage als op hoge intensiteit. Tai Chi Chuan kan een uitermate geschikte invulling zijn van deze aanbevolen dagelijkse hoeveelheid aan lichaamsbeweging en brengt vele aanvullende gezondheidsvoordelen met zich mee.

Bronnen:
NDF Dossier Diabetes en cijfers
Hoe voorkom je diabetes type 2? | Diabetes Fonds
Behandeling diabetes type 2 | Diabetes Fonds
The long-term effect of lifestyle interventions to prevent diabetes in the China Da Qing Diabetes Prevention Study: a 20-year follow-up study
Reduction in the Incidence of Type 2 Diabetes with Lifestyle Intervention or Metformin
Effects of Tai Chi Exercise on Patients with Type 2 Diabetes
Effects of 14-Week Tai Ji Quan Exercise on Metabolic Control in Women with Type 2 Diabetes
Effect of T'ai Chi Exercise on Biochemical Profiles and Oxidative Stress Indicators in Obese Patients with Type 2 Diabetes
Effects of Tai Chi Exercise on glucose control, neuropathy scores, balance, and quality of life in patients with type 2 diabetes and neuropathy.
The effect of Tai Chi on health-related quality of life in people with elevated blood glucose or diabetes: a randomized controlled trial